Trải qua những tháng ngày ôn thi vất vả, các bạn học sinh dường như đang phải nhân đôi những áp lực khi vừa phải trú tâm học hành để duy trì một kết quả học tập tốt, vừa phải áp lực khi đưa ra những quyết định trọng đại trong cuộc đời. Điều đó thật không hề dễ dàng đối với những bạn học sinh cuối cấp.
“Nên chọn nghề theo xu hướng hay đam mê” luôn là câu hỏi được các sĩ tử quan tâm mỗi mùa tuyển sinh. Hãy cùng Youth+ giải mã câu hỏi trên và khai phá những bí ẩn liên quan việc lựa chọn nghề nghiệp lý tưởng bằng “thuyết con nhím” qua bài viết dưới đây nhé!
Tại sao việc lựa chọn phù hợp với năng lực bản thân lại quan trọng?
Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hà:“Chọn được công việc phù hợp là cách để các em vui sống khi làm việc 8 tiếng mỗi ngày, để thấy mình có giá trị khi cảm nhận được niềm vui từ những cống hiến cho xã hội”
Tầm quan trọng của việc tìm kiếm việc làm phù hợp
Việc lựa chọn đúng ngành nghề ngay từ khi học Đại học chính là bước đệm quan trọng cho sự thành công sau này. Theo ông Trần Anh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP HCM, cho biết qua khảo sát sinh viên với nghề nghiệp cho thấy tỷ lệ sinh viên chọn sai ngành học chiếm khoảng 60%. Đây là một con số đáng báo động với thị trường việc làm của Việt Nam hiện nay. Vậy nên, việc chọn đúng hướng đi trong tương lai ngay từ những bước đệm đầu tiên chính là bàn đạp cho sự phát triển sau này. Ngoài ra, việc xác định đúng ngành nghề sẽ giúp bạn không bị mất quá nhiều thời gian, công sức và tiền bạc đầu tư vào các môn học không quan trọng cũng như không hối hận sau này nếu chọn “nhầm” trường!
Chọn nghề theo đam mê
Ralph Waldo Emerson đã từng nói “Đam mê là gỗ củi giữ ngọn lửa mục đích luôn bùng cháy”
Đúng vậy!
Khi bạn chọn lựa nghề nghiệp theo đam mê, tôi dám chắc rằng bạn sẽ tìm được “hoa tiêu” của cuộc đời mình. Những niềm vui, niềm cảm hứng bất tận khi có thể theo đuổi những thứ mình thích, nó sẽ tái tạo lại sống động thế giới trong bạn. Bạn sẽ thức dậy vào lúc 5h sáng với một tâm thế sẵn sàng để có thể cống hiến hết sức mình cho công việc với 100% năng lượng và còn hơn thế nữa.
Tôi sẽ kể cho bạn câu chuyện của Joseph Campbell, một cựu sinh viên trường đại học Columbia University. Ông đã tìm cho mình được một đam mê mãnh liệt với thần thoại Hy Lạp vào cái tuổi xế chiều, nhưng đó chẳng phải là rào cản ngăn bước ông trong hành trình theo đuổi đam mê phía trước. Ông chuyển đến sống trong một ngôi nhà gỗ biệt lập tại Woodstock. Hàng ngày, Joseph làm một công việc lặp đi lặp lại từ sáng sớm đến tờ mờ tối suốt năm năm liên tục là chỉ ngồi đọc sách và nghiên cứu về thần thoại Hy Lạp. Không lâu sau đó, ông trở nên uyên thâm về lĩnh vực này và trở thành một tác gia và giáo sư nổi tiếng.
“Nếu bạn theo đuổi niềm hứng thú của mình, bạn sẽ tự nhiên đi theo một con đường đã được dọn sẵn, chờ đợi bạn, và cuộc sống bạn đang tận hưởng chính là cuộc sống mà bạn theo đuổi” - Ông chia sẻ.
Một bài học được rút ra, nếu bạn nỗ lực để trở thành người giỏi nhất trong lĩnh vực bạn chọn thì đâu đó vẫn có những nơi an trú để bạn thuộc về.
Tuy nhiên, không có điều gì là thiên hướng hoàn hảo hoàn toàn vì mọi thứ luôn tiềm ẩn những rào cản, những bế tắc không đáng có. Liệu rằng bạn có dám đánh đổi đam mê với những nhu cầu về vật chất hào nhoáng chỉ để trở thành “một người đánh giày trên phố mang danh hàm nghệ sĩ?” Hay liệu bạn có chắc rằng bạn sẽ trở thành một Joseph Campbell thứ hai? Đam mê đấy, nhưng có nơi trọng dụng chúng hay không, nhu cầu xã hội có thật sự cần đến? Tôi thì không dám chắc.
Nhiều người sau khi chọn lựa công việc theo đam mê, họ cảm thấy mơ hồ và lạc lõng với lựa chọn của mình. Hoài nghi về khả năng, kỹ năng và kiến thức của bản thân. Thế nên, trước khi đưa ra bất cứ quyết định gì, hãy chắc chắn rằng bạn đã có đủ thời gian để “nằm lòng” những thông tin cần thiết về ngành nghề mà bạn đam mê.
Chọn nghề theo xu hướng
Chọn nghề nghiệp theo xu hướng có phải là cách giải quyết thất nghiệp? Có thể nếu nhu cầu thị trường rộng mở thì bạn sẽ luôn được chào đón. Tuy nhiên, thời gian là tuyến tính, xu hướng nghề nghiệp thì luôn có sự thay đổi tỉ lệ thuận theo thời gian. Những ngành nghề được xã hội coi là “hot”, “xu hướng” ở thời điểm hiện tại cũng không tránh khỏi khả năng bị thay thế bởi những ngành nghề “hot” hay “xu hướng” khác trong tương lai.
Không những thế, những ngành nghề được coi là “mốt thời thượng” thường thỏa mãn thị hiếu chung của mọi người. Theo tâm lý học đám đông, mọi người sẽ đổ xô đi học những ngành nghề xu hướng, các trường đại học ồ ạt mở ra những chuyên ngành để bắt trọn xu thế thời đại. Dẫn đến việc bão hòa nguồn nhân lực, trong môi trường bão hòa đó, nếu bạn không có“một con dấu nhận diện” riêng biệt bạn sẽ bị hòa tan vào dòng người đổ xô.
Nguồn cung về lao động thì thừa mà nhu cầu về lao động thì thiếu. Không ai dám đảm bảo rằng, sau khi bạn học xong, liệu rằng độ “hot” còn duy trì được nữa hay không.
Có những ngành học “hot” nhưng có thể đó lại không phải là thế mạnh. Sự không thấu hiểu những năng lực, đam mê của chính mình dẫn đến những sự lựa chọn sai trái khi luôn phải tập trung vào những kỹ năng mà bạn còn thiếu, hay những đam mê không phù hợp. Điều đó sẽ dẫn đến một hệ lụy chính là bạn không theo đuổi kịp ngành học đó và rất dễ bị đào thải trong môi trường việc làm cạnh tranh như hiện nay.
Tóm lại, để chọn lựa một công việc phù hợp cần tìm được điểm giao thoa giữa xu hướng, năng lực và đam mê
Muốn học bất cứ ngành nghề nào lâu dài thì điều cốt lõi đầu tiên là phải có đam mê, yêu thích và quyết tâm theo đuổi nghề đến cùng. Tuy nhiên, cần sáng suốt lựa chọn nghề nghiệp cho phù hợp với nhu cầu lao động thực tế hiện nay
Tìm được điểm giao thoa giữa xu hướng, năng lực và đam mê là cách tốt nhất để tìm ra được một công việc lý tưởng. Bởi lẽ, nó vừa giúp bạn thỏa mãn được đam mê và sở thích của bản thân, cũng như đảm bảo được một công việc ổn định trong thị trường việc làm đầy biến động hiện nay.
Vậy thì làm sao để tìm được điểm giao thoa đấy?
Có nhiều cách khác nhau để tìm kiếm công việc phù hợp cho sự nghiệp tương lai, một trong số đó là bài test trắc nghiệm tính cách.
Bạn có thể làm trắc nghiệm ngay tại đây
Tuy nhiên, hôm nay Youth+ sẽ giới thiệu cho bạn một công cụ hữu hiệu để tìm kiếm được một công việc phù hợp với năng lực của bản thân mang tên “Thuyết con nhím”.
“Thuyết con nhím” trong việc chọn lựa nghề nghiệp
“Thuyết con nhím” dựa trên sự hội tụ của ba yếu tố, đó là Thứ con nhím thích, Thứ con nhím giỏi, và Thứ xã hội cần. Điểm giao thoa giữa ba yếu tố này sẽ là nghề nghiệp lý tưởng cho bạn. Hãy cùng Youth+ tìm kiếm nghề nghiệp lý tưởng bằng cách áp dụng các bước sau của “thuyết con nhím” nhé.
Bước 1: Khám phá “thứ con nhím thích”
Trong mỗi chúng ta luôn tiềm chứa những tiềm năng cần được khai phá, công việc của bạn là phải tìm ra được lời giải cho câu hỏi bạn thật sự thích gì. Hãy nhớ rằng, bạn là một cá thể độc lập, bạn khác biệt và bạn đặc biệt. Mỗi người vì thế cũng sẽ có một sở trường, sở thích khác nhau. Bạn có thể xác định “thứ con nhím thích” bằng một loạt những câu hỏi:
- Bạn có hứng thú đặc biệt với môn học gì ở trường?
- Điều gì khiến bạn mỉm cười mỗi khi nghĩ về?
- Bạn có sở thích hay đam mê tìm hiểu về lĩnh vực gì?
- Việc gì khiến bạn say mê làm quên thời gian?
Bước 2: Xác định “thứ con nhím giỏi”
Hãy lắng nghe nội tại bản thân để tìm ra được khả năng vượt trội mà bạn đang sở hữu, từ đó đưa ra những lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực của mình. Ví dụ, nếu bạn có những khả năng về viết lách, yêu thích những công việc liên quan đến cảm thụ nghệ thuật và tư duy sáng tạo. Thì bạn hoàn toàn phù hợp với những công việc như: Báo chí, truyền thông, giáo viên văn… hay có thể lựa chọn để trở thành: Copywriter, Content writer,...
Bước 3: Tìm hiểu “thứ xã hội cần”
Tuy nhiên, việc lựa chọn nghề theo đam mê và sở thích thôi thì chưa đủ, chúng ta cũng cần nên cân nhắc thêm yếu tố nghề nghiệp phù hợp với nhu cầu của xã hội. Nói cách khác, ngoài chuyện định hướng được đam mê và năng lực của mình, chúng ta cũng nên cập nhật xu hướng nghề nghiệp trong xã hội, để có cái nhìn thực tế hơn. Tuy nhiên, không vì thế mà thúc ép bản thân phải lựa chọn nghề nghiệp theo xu thế thị trường, mà hãy căng bằng cả hai yếu tố nêu trên: thứ bạn giỏi - thứ bạn yêu thích
Bước 4: Tìm điểm giao thoa – “nghề nghiệp lý tưởng”
Như đã nêu trên, nếu bạn có những khả năng về viết lách, yêu thích những công việc liên quan đến cảm thụ nghệ thuật và tư duy sáng tạo thì bạn hoàn toàn phù hợp với những công việc như: Báo chí, truyền thông, giáo viên văn… hay có thể lựa chọn để trở thành: Copywriter, Content writer,... Hiện tại, Copywriter, Content writer đang trở thành một xu hướng dưới sự phát triển vượt bậc của công nghệ số và truyền thông đa phương tiện. Ngược lại, theo ước tính nguồn nhân lực về giáo viên đang bị dư thừa. Thế nên, Copywriter, Content writer sẽ là lựa chọn không tồi cho những ai giỏi viết lách.
Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng có thể tìm được điểm giao thoa phù hợp. Chẳng hạn như con đam mê tìm hiểu về lịch sử và có kết quả học tập khá cao cho môn này. Thế nhưng, các ngành về lịch sử lại có rất ít cơ hội việc làm. Trong trường hợp này, thay vì làm nhà sử học, chúng ta có thể tham khảo các ngành có liên quan đến lịch sử như làm về văn hoá trong các tổ chức phi chính phủ để có thể tiếp cận được nhiều cơ hội hơn trong tương lai, mà vẫn thỏa mãn sở thích của bản thân.
Bước 5: Đánh giá, điều chỉnh lại bản thân
Sau khi đã xác định điểm giao thoa (nghề nghiệp đã chọn), chúng ta cần đánh giá định kỳ lựa chọn của mình so với ba yếu tố còn lại theo gợi ý sau:
- Thứ con nhím thích: Có còn yêu thích nghề mình chọn hay không?
- Thứ con nhím giỏi: Có còn duy trì được đam mê đến lịch vực đó hay không? Có còn tự trau dồi kiến thức về các môn học đó hay không?
- Thứ xã hội cần: Nghề mà bạn chọn hiện đang có chiều hướng đi lên về nhu cầu không?
Từ kết quả đánh giá định kỳ, chúng ta có thể cùng đưa ra lộ trình điều chỉnh sao cho phù hợp với cả ba yếu tố trên.
Lời kết: Sống có hoài bão ước mơ là một lối sống đẹp, giúp bạn có mục tiêu phấn đấu rõ ràng trong cuộc sống. Nhưng nếu chỉ có đam mê thôi thì chưa đủ, cuộc sống này còn cần nhiều thứ hơn thế. Mỗi nghề có một đặc thù công việc riêng, bạn cũng là một bản thể đặc biệt riêng. Như vậy, hãy tỉnh táo để chọn cho mình một công việc phù hợp. Với chương trình định hướng bản thân, hãy cùng Youth+ khai phóng bản thân bạn để có thể lựa chọn nghề nghiệp lý tưởng cho tương lai bạn nhé!
🏃Còn chờ gì nữa? Nhanh tay kẻo lỡ: https://bit.ly/DinhHuongBanThan
Xem thêm tại đây
