[HN] Kinh tế học: Kiêu hãnh và Định kiến

CHO NHỮNG AI LUÔN TRĂN TRỞ VỀ HAI CHỮ "HỌC BỔNG"

DYMUN CHÍNH THỨC MỞ ĐƠN TUYỂN ĐẠI BIỂU

Làm thế nào để dập tắt những suy nghĩ tiêu cực trong bạn?

SOP là một trong những bài luận khó nhất mà bạn sẽ phải viết khi nộp đơn apply bất kì một chương trình sau đại học nào. SOP cũng là một trong những vấn đề dễ gây hiểu nhầm nhất trong đơn ứng tuyển nếu các bạn coi nó chỉ đơn giản là một bài luận (khác) về bản thân mình và viết những điều nhàm chán đơn điệu khiến bạn không có gì nổi bật trong bạt ngàn các ứng viên. SOP là một yếu tố rất quan trọng trong hồ sơ ứng tuyển, và dĩ nhiên hội đồng xét tuyển sẽ đặc biệt coi trong SOP bởi họ sẽ muốn biết rằng liệu bạn có thực sự muốn theo đuổi công cuộc nghiên cứu, học tập tại trường của họ hay không.TẠI SAO SOP LẠI QUAN TRỌNGGiả sử bạn là quản lí và đang tuyển người cho một dự án mới. Bạn đăng tin quảng cáo và có đề cập đến yêu cầu tối thiểu để đăng kí. Bạn biết rằng nếu họ đáp ứng được yêu cầu đó, bạn sẽ có thể dạy học những kĩ năng khác cần thiết để hoàn thành công việc. Câu chuyện tương tự với quy trình xét tuyển bất kì ngành học nào. Khi các ứng viên tiềm năng nộp hồ sơ, bạn có thể lọc ra ngay lập tức 10 bạn top, chỉ với việc nhìn qua thành tích học tập, kinh nghiệm, kĩ năng,…Nhưng bạn quyết định sẽ mời họ đến phỏng vấn thêm, vì sao? Vì “không tuyển người giỏi nhất mà tuyển người phù hợp nhất”. Đối với SOP, họ đang tuyển người phù hợp nhất bằng SOP thay vì phỏng vấn.1. BẮT ĐẦU THẾ NÀO?Giả sử, bạn đang viết bản nháp đầu tiên, và bạn sẽ bắt đầu viết phần mở đầu của SOP như thế nào: “Tôi muốn apply vào chương trình A tại trường X bởi tôi tin rằng chương trình này sẽ giúp tôi mở rộng kiến thức về lĩnh vực B”. Hoặc có thể như thế này: “Tôi thực sự mong muốn apply vào chương trình A tại trường X bởi tôi có đam mê thực sự về ngành A từ khi tôi còn rất nhỏ.”Bây giờ bạn đang nghĩ đến việc kiểm tra ngữ pháp, sau đó thêm một vài từ ngữ trong bài test GRE, thay đổi một chút và thế là xong phần mở đầu? Bạn có nghĩ là phần mở đầu như vậy sẽ gây ấn tượng được với hội đồng xét tuyển không? Họ sẽ đọc phần còn lại của SOP của bạn với một thái độ “cởi mở” và đánh giá rằng bạn là ứng viên mà họ mong muốn? Họ có nhớ đến hồ sơ của bạn sau này không? Bạn hãy thử đặt mình vào vị trí đó.Nếu bạn nghĩ câu trả lời cho tất cả các câu hỏi trên là “Có” thì chúc mừng, SOP của bạn sẽ ngay lập tức bị ném vào sọt rác.2. VẬY HỘI ĐỒNG XÉT TUYỂN TÌM KIẾM ĐIỀU GÌ?HĐXT biết rất rõ là bạn muốn apply vào chương trình nào, tại trường nào, và dĩ nhiên, họ (càng) biết rõ rằng chương trình đó sẽ giúp bạn phát triển, mở rộng kiến thức, kĩ năng v.v… Chính vì vậy, việc viết theo kiểu sáo rỗng như vậy sẽ không đem lại ý nghĩa gì. Việc này cũng giống như là bạn được hỏi “Tại sao bạn muốn làm việc trong công ty của chúng tôi” và bạn trả lời “Vì tôi cần tiền để sống.”Bạn nên nhớ rằng, bạn không phải là ứng viên duy nhất. HĐXT sẽ đọc hàng trăm SOP và phần mở đầu kiểu vậy sẽ không khiến bạn nổi bật giữa một rừng ứng viên khác. Nếu bạn muốn gây ấn tượng với họ, ít nhất hãy viết một điều gì đó đặc biệt, độc đáo.3. BẠN CẦN 1 CÂU HOOKChắc hẳn bạn đã biết đến khái niệm câu hook khi học IELTS Writing.“Khi tôi 11 tuổi, anh trai tôi ra nước ngoài, để lại cho tôi một phòng lab với đầy các thiết bị khoa học, máy tính và rất nhiều sách. Căn phòng ấy thực sự đã thay đổi cuộc đời tôi. Những ngày tươi đẹp nhất của tôi là những ngày được dọn dẹp phòng lab, xem những cuốn sách và thử những đồ dùng trong căn phòng đó. Kể từ đó, tôi đã mong muốn có một căn phòng giống như vậy của riêng mình.”Đoạn mở đầu trên đã thể hiện được với HĐXT về niềm đam mê cả đời của bạn ấy là muốn có một phòng lab, hơn là việc trở thành một nhà khoa học đích thực. Sau đó, HĐXT sẽ thảo luận về việc những ứng viên nào thực sự nổi bật và bạn có nghĩ là SOP với phần mở đầu như vậy sẽ khiến họ ấn tượng hơn không? Rõ ràng là có, bởi bạn ấy tự trải nghiệm căn phòng đó đáng giá hơn nhiều so với việc bạn chỉ xem “Dexter’s Laboratory” trên Cartoon Network và coi đó là một thú vui của bản thân.LUÔN NHỚ RẰNG, KHÔNG BAO GIỜ CÓ CƠ HỘI THỨ 2 ĐỂ GÂY DỰNG LẠI ẤN TƯỢNG ĐẦU TIÊN.4. LÀ “STATEMENT” NHƯNG HÃY VIẾT “STORY”Hãy nghĩ bạn là 1 người kể chuyện và nghĩ đến cách làm những nghe hứng thú với câu chuyện của bạn khi họ đọc SOP. Ví dụ, nếu bạn phải chọn, bạn sẽ thích nghe câu chuyện du lịch của 1 ai đó hay muốn nghe về giá phòng khách sạn, đồ ăn,..? Câu trả lời quá rõ phải không? Bởi bạn có một kết nối vô hình về mặt cảm xúc với câu chuyện còn statement thì không làm được điều đó. Bạn tưởng tượng mình đang trong hoàn cảnh của người kể chuyện, sống trong những khoảng khắc đó.Nhìn chung, HĐXT tìm kiếm câu trả lời cho những câu hỏi rất cơ bản từ SOP. Những câu hỏi ấy không bao giờ được hỏi trực tiếp, nhưng bạn sẽ phải trả lời chúng trong SOP của mình<ul><li>Tại sao bạn muốn theo đuổi chương trình cao học?</li><li>Tại sao bạn muốn học tại trường đó?</li><li>Tại sao bạn muốn làm việc cùng Giáo sư X tại trường đó?</li><li>Bạn có bao nhiêu kinh nghiệm trong lĩnh vực đó?</li><li>Bạn nghĩ kinh nghiệm bạn có phù hợp như thế nào đối với ngành bạn đăng kí?</li><li>Bạn có thể đem lại những giá trị gì?</li><li>Bạn có đề xuất một ý tưởng cụ thể nào để đóng góp cho lĩnh vực đó không? Miêu tả cụ thể?</li><li>Việc làm việc cùng giáo sư X hoặc có bằng M.Sc/PhD sẽ giúp bạn như thế nào trong việc đạt được mục tiêu của mình?</li><li>Và cuối cùng, tại sao họ nên cấp học bổng cho bạn?</li></ul>Bạn phải cân nhắc trả lời những câu hỏi trên trong SOP, nhưng dưới dạng một câu chuyện. Nếu câu chuyện của bạn đủ tốt, có thể họ sẽ không chỉ chấp nhận bạn vào trường, mà còn có thể cấp học bổng nữa.5. HÃY CỤ THỂDù bạn viết bất cứ điều gì trong SOP, hãy đảm bảo rằng nó cụ thể và có mục đích. Đừng viết chỉ vì bạn nghĩ nó sẽ gây ấn tượng với HĐXT. Đừng chỉ nói bạn muốn làm việc cùng giáo sư X vì bạn thích công việc của ông ấy. Hãy giải thích cụ thể hơn, vì sao bạn muốn học ngành đó, vì sao bạn muốn theo đuổi nó trong suốt phần đời còn lại, những kinh nghiệm, kĩ năng của bạn khiến bạn phù hợp với nó,… Ví dụ như vấn đề chọn người hướng dẫn, hầu hết mọi người không trả lời câu hỏi này một cách chính xác mà đưa ra những lí do rất chung chung. Hãy tìm hiểu về công việc nghiên cứu hiện tại và quá khứ của giáo sư đó, các bài báo được xuất bản của họ và sau đó đề cập đến dự án nào hoặc loại dự án nào bạn muốn làm việc nhất. Liên hệ các kỹ năng và kinh nghiệm của bạn, và nếu bạn có bất kỳ ý tưởng cụ thể nào cho luận án M.Sc/PhD, thì hãy viết 2 dòng 3 về nó (hãy chắc chắn rằng bạn đang bày tỏ ý tưởng có liên quan)6. CỐ GẮNG ĐỊNH LƯỢNG NHỮNG GÌ BẠN VIẾT“Sau khi hoàn thành đề án năm cuối, tôi đã làm mentor cho các bạn sinh viên hoàn thiện đề án của mình.” Nếu bạn viết thế này, HĐXT sẽ không biết được tầm ảnh hưởng của bạn đến đâu. Hãy viết: “…mentor trong 6 tháng, cho 2 bạn, giúp các bạn code bằng Python….”7. SOP KHÔNG PHẢI LÀ TEMPLATEHầu hết mọi người có xu hướng viết SOP giống như 1 template, sau đó chỉ thay đổi tên trường, tên giáo sư. Bạn nên nhớ rằng kể cả mục tiêu của bạn là “học cao học” thì những ngành, trường bạn đăng kí khác nhau cơ bản về học thuật, nghiên cứu, văn hóa, môi trường, điểm mạnh, cơ hội nghề nghiệp. Ít nhất hãy thể hiện qua SOP bạn viết rằng bạn thực sự bỏ công sức tìm hiểu về họ.8. VÌ SAO HỌ PHẢI CHỌN BẠN?SOP của bạn nên hoạt động như một bài quảng cáo về bản thân bạn và lí do họ nên chọn bạn, bởi:<ul><li>Bạn thực sự đam mê lĩnh vực mà bạn chọn</li><li>Bạn là một sinh viên giỏi với bảng điểm tốt</li><li>Có chuẩn bị và sẵn sang học hỏi điều mới</li><li>Có khả năng xử lí công việc học thuật và nghiên cứu</li><li>Có kiến thức nền tốt, kinh nghiệm có liên quan</li><li>Có khả năng nghiên cứu</li><li>Hoàn thành chương trình đúng hạn với điểm số tốt</li></ul>Có thể điểm số của bạn không tốt, nhưng nếu bạn tham gia hoạt động tình nguyện nhiều, tham gia nhiều cuộc thi, có nhiều dự án hay,…thì bạn hãy viết về những trải nghiệm đó, nhưng luôn nhớ rằng những gì bạn viết phải có liên quan và chắc chắn thể hiện được đam mê của bạn. Hãy là chính bạn, đừng cố gắng phóng đại câu chuyện của bạn hay bịa ra chúng, bởi HĐXT có thừa kinh nghiệm để biết rằng bạn có thực sự như những gì bạn viết hay không.9. CHỈ RA VẤN ĐỀ CỦA BẠNGiả sử bạn bị toàn điểm C ở một học kì nào đó. Hãy đề cập đến nó và lí giải tại sao. Đừng đưa ra một lí do giả dối nào để bào chữa, hãy trung thực. Tốt nhất là bạn nêu lí do và giải thích rõ bạn đã khắc phục/ sửa chữa nó như thế nào.10. ĐỌC, NGHĨ, SỬA, ĐỌC LẠI, SỬA TIẾPHãy đọc bản nháp ít nhất 10 lần trước khi bạn hoàn thiện nó để gửi đi. Hãy đọc nhiều lần vào thời gian khác nhau. Đừng chỉ đọc cho có, mỗi lần bạn đọc hãy tự hỏi mình cùng một câu hỏi lặp đi lặp lại: Nó có ý nghĩa không? Liên kết các ý đã tốt chưa? Có nên viết lại câu hay đoạn nào không? Hãy gửi bản nháp cho những người thực sự hiểu rõ về bạn để tư vấn và nhận góp ý từ họ, đặc biệt là các giảng viên hoặc các alumni cùng ngành với bạn.11. ĐỪNG ĐỂ PHÚT CUỐI MỚI LÀMNhiều ứng viên có xu hướng viết bài luận và hoàn thành nó trong một hoặc hai ngày trước hạn chót. Với SOP, bạn nên dành ít nhất 8 đến 10 tuần. Bạn sẽ có đủ thời gian để suy nghĩ, viết, chỉnh sửa, nhận phản hồi và viết lại nó. Hãy dồn tâm huyết của bạn vào nó, vì nó quyết định việc bạn có được nhận vào ngôi trường mà bạn mơ ước hay không.Dịch và hiệu đính: Ngân Vũ

Nguyễn Văn Linh

SOP là một trong những bài luận khó nhất mà bạn sẽ phải viết khi nộp đơn apply bất kì một chương trình sau đại học nào. SOP cũng là 

Youth+

KINH NGHIỆM VIẾT STATEMENT OF PURPOSE