Bài viết này làm rõ cho người đọc khái niệm thật sự của “kinh nghiệm làm việc” là gì, góp phần giúp cho mọi người, nhất là những bạn trẻ đang tìm kiếm công việc đầu tiên của mình tự tin hơn. Đồng thời hướng dẫn cách xây dựng 1-2 kinh nghiệm làm việc ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường.
——————————————————————————————————
Phần 1: Kinh nghiệm làm việc là gì?
Hiện nay, có rất nhiều những bạn trẻ tham gia đủ thể loại các lớp học kĩ năng mềm, hội thảo nghề nghiệp, các câu lạc bộ nhằm nâng cao năng lực của mình trong thời kì cạnh tranh toàn cầu hóa. Tuy nhiên, sự thật là rất ít người nắm rõ những kĩ năng ấy đóng góp thế nào và được nhà tuyển dụng đánh giá là “có kinh nghiệm” đến mức nào trong quá trình ứng tuyển.
Nhưng bạn đừng lo! Mọi chuyện sẽ được giải quyết ngay thôi!
Sau đây là công thức “tuyệt mật” của kinh nghiệm làm việc:
Work Experience = Mindset + Tool + Problem
- Mindset (Tư duy)
Yếu tố này là khả năng tư duy của bạn trong lĩnh vực mà bạn muốn ứng tuyển. Phạm vi của tư duy là rất lớn và được cấu thành nên từ nhiều thứ: kiến thức học trong trường, trải nghiệm cuộc sống và những thứ giúp bạn trở nên thành thục trong lĩnh vực đó. Mindset được xác định thông qua cách ứng xử khi bạn trò chuyện cùng nhà tuyển dụng.
2. Tool (Công cụ)
Yếu tố này là những “công cụ chuyên ngành” bạn dùng trong công việc. Chúng chính là những phần mềm, mô hình, ứng dụng lý thuyết mà bạn được dạy hoặc tìm ra. Để làm được việc tại 1 lĩnh vực nhất định, bạn phải am hiểu về công cụ. Tool là yếu tố quan trọng nhất để xem xét bạn có kinh nghiệm làm việc hay không. Vậy nên hãy rà soát lại những công cụ mà mình đang có trong tay nhé.
3. Problem (Vấn đề)
Đây chính là yếu tố thực chiến, cho thấy bạn đã giải quyết bao nhiêu vấn đề bằng những công cụ bạn có trong quá khứ. Yếu tố này càng đa dạng, đồng nghĩa với bạn vận dụng được công cụ giải quyết nhiều bài toán khác nhau, chứng tỏ kinh nghiệm càng dày dặn.
Khi bạn có Tool và được giao cho Problem, thì sau mỗi lần hoàn thành, bạn lại có thêm Mindset. Ngoài ra, Mindset còn được tôi luyện thông qua trải nghiệm cuộc sống của bạn. Cả 3 thứ kết hợp lại thì gọi là Work Experience.
Vậy việc hiểu rõ công thức này giúp ích gì cho bạn?
- Bạn biết mình thiếu gì
Môi trường Đại học với những giáo trình cùng trang thiết bị đã lâu không cập nhật khiến bạn phải bỏ phí một khoảng thời gian để học lại những Tool mới, giải quyết những Problem mới khi bước ra đi làm, khiến bạn gần như một con số 0 vì không có Mindset. Điều này gây một thiệt hại không nhỏ cho thời gian của tuổi trẻ.
Hay…..
Môi trường công ty lặp lại những Problem cũ và không cần phải học thêm Tool mới khiến cho bạn bị giới hạn về Mindset. Mãi 5 năm vẫn chỉ làm một vị trí và không thăng tiến được do các vị trí cao hơn có mức đòi hỏi cả 3 yếu tố này hoàn toàn khác.
Bây giờ bạn đã rõ tại sao mình không thể lên một vị trí cao hơn hay không thể ứng tuyển vào một công việc như ý rồi chứ?
Nhưng đó chưa phải là tất cả những gì bạn sẽ biết trong bài viết này!
2. Bạn có chiến lược đầu tư vào bản thân mình chính xác hơn
Nếu bạn đang còn là sinh viên, bạn sẽ thiếu 2 thứ lớn nhất: Tool và Problem
- Để có được Tool, bạn cần phải năng động hỏi những người đang hoạt động trong ngành hoặc thậm chí là trong vị trí mà bạn muốn ứng tuyển sau này. Hãy hỏi về những công cụ mà họ sử dụng trong công việc, kể cả đó chỉ là 1 phần mềm gửi email. Sau đó, lên kế hoạch để luyện tập chúng trước khi ứng tuyển.
- Để có được Problem, bạn bắt buộc phải ra ngoài vì đây là kinh nghiệm thực chiến. Đó có thể là một việc làm thêm, một đợt internship hay là một dự án trong câu lạc bộ bạn đang tham gia. Đừng tham gia tràn lan và không có định hướng. Hãy chọn lọc những Problem đắt giá nhất và ứng dụng những Tool mà bạn có vào để dần dần hình thành được Mindset – yếu tố quyết định được nhà tuyển dụng chọn.
- Đừng bao giờ đăng kí tham gia vào CLB hay bỏ tiền ra học kĩ năng mềm nếu bạn chưa thật sự nghiêm túc nghĩ về 2 yếu tố bên trên. Sự thật là nếu bạn có chiến lược đúng đắn, ngay khi ra trường, bạn sẽ có tối thiểu đến 2 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực mà mình mong muốn.
Nếu bạn là nhân viên đang đi làm, bạn sẽ thiếu một thứ nhiều nhất: Problem
- Hãy xin phép cấp trên được thử sức trong nhiều dự án mới hay quan tâm, hỏi han đồng nghiệp về công việc của họ, giúp đỡ họ bằng kinh nghiệm làm việc của mình. Bạn nên ứng dụng những gì mình đã làm vào những công việc khác nhau để tích thêm kinh nghiệm cho chính bản thân.
- Học tập từ những người có kinh nghiệm cao hơn bạn hoặc xem xét học lên một bậc. Đó là một trong những cách hiệu quả để có thêm Problem và hình thành Mindset.
Như vậy, bạn đã có thể hình dung ra chiến lược đầu tư vào bản thân đúng đắn để có Work Experience rồi chứ?
——————————————————————————————————–
Phần 2: Chứng minh năm kinh nghiệm
Đây là một phần không dễ chút nào và bạn cần nghiêm túc dành thời gian cho nó. Tuy nhiên, nguyên tắc ở đây rất đơn giản nếu bạn đã hiểu 3 yếu tố ở trên. Hãy cố gắng tạo cho mình một bộ Problem – Tool thể hiện kinh nghiệm của bạn như sau:
- Project: Là những dự án mà bạn đã làm, đang làm nhưng nhất quyết đừng là ý tưởng mà phải là một sản phẩm cụ thể. Hãy cho thấy rõ bạn đã giải quyết vấn đề bằng các công cụ như thế nào. Đó có thể là một mẩu thiết kế, bản kế hoạch, phần mềm,v.v…
- Story: Những câu chuyện bạn dùng kĩ năng để giải quyết vấn đề ra sao.
- Honor and Award: Những giải thưởng là cách chứng minh bạn có tư duy tốt. Giải thưởng càng có giá trị khi đó là những vấn đề liên quan đến công việc và ngành mà bạn ứng tuyển.
Về Mindset, hãy tich cực cập nhật thông tin về ngành, tra cứu các “buzzword” để biết xu hướng đang thịnh hành và vấn đề có nhu cầu cần giải quyết đang là gì. Cập nhật xem 1-2 năm kinh nghiệm trong thời điểm hiện tại ở vị trí muốn ứng tuyển có yêu cầu gì.
Tiếp đến, một câu hỏi mà mọi người hay thắc mắc là tại sao phải là “năm kinh nghiệm” (year experience)? Có nhiều người làm việc lâu mà đâu có giỏi hơn minh?
Nếu bạn hiểu công thức ở trên, bạn sẽ thấy ngay việc “Sống sâu hơn sống lâu”. Ở đây nói về kinh nghiệm được tính theo năm là do mọi công việc đều có tính chu kì. Cứ hễ bạn giải quyết hết các vấn đề trong 1 năm, thì năm sau cũng sẽ có 70 – 80% sự kiện giống như năm cũ (business cycle). Do có kinh nghiệm từ năm ngoái, bạn sẽ giải quyết tốt hơn thậm chí là phát triển nó. Vì chu kì là 1 năm nên kinh nghiệm cũng tính theo năm. Nó cũng là thời gian chuẩn trong tiến trình trưởng thành của con người.
Như vậy, bạn càng bắt đầu sớm như thế nào, bạn càng có cơ hội tốt hơn khi ra trường hoặc trong công việc sắp tới. Xin chúc bạn thành công!
Tác giả: Dương Quý Đăng
